Mięśnie dna miednicy u kobiety przyczepione są do elementów kostnych miednicy i niczym hamak utrzymują od dołu narządy miednicy mniejszej. Ponadto, są współodpowiedzialne za stabilizację kręgosłupa. Ciąża, poród, intensywne aktywności wysiłkowe czy nadmierne napięcie mogą upośledzać prawidłowe funkcje mięśni dna miednicy. Właściwa rehabilitacja mięśni dna miednicy pozwala przywrócić właściwe funkcje, co ma znaczący wpływ na wiele sfer życia kobiety.
Czym są mięśnie dna miednicy?
Dno miednicy to dolna część miednicy, skupiająca końcowe odcinki układów pokarmowego, rozrodczego i moczowego. Na dno miednicy składają się mięśnie i powięzi, przyczepione do kości miednicy – utrzymują pęcherz, macicę i odbyt na odpowiedniej wysokości. Dno miednicy, wraz z mięśniami głębokimi i przeponą, pełni ważną rolę we właściwej stabilizacji kręgosłupa, a co za tym idzie w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała. Prawidłowa praca mięśni dna miednicy jest ważna dla udanego życia seksualnego, zdrowej mikcji i wypróżniania, porodu.
Rehabilitacja mięśni dna miednicy – wskazania
Wskazania do rehabilitacji mięśni dna miednicy i wizyty u fizjoterapeutki uroginekologicznej czy osteopaty ginekologicznego są różnorodne. Mięśnie dna miednicy mogą z różnych powodów być zbyt napięte lub osłabione. Duże obciążenie w ciąży i zmiany hormonalne oraz poród (siłami natury lub przez cesarskie cięcie), ale także zbyt intensywne ćwiczenia siłowe wpływają znacząco na mięśnie dna miednicy, nierzadko przyczyniając się do ich osłabienia. Stres, niewłaściwa postawa ciała czy zbyt intensywne treningi mogą prowadzić do nadmiernego napięcia mięśni dna miednicy.
Mięśnie dna miednicy pracują na co dzień poza naszą świadomością, ale możemy mieć nad nimi kontrolę. Wynika to z ich budowy – są to mięśnie poprzecznie prążkowane, w przeciwieństwie np. do mięśni gładkich pęcherza moczowego, na którego skurcz nie mamy wpływu. Rehabilitacja mięśni dna miednicy u fizjoterapeuty uroginekologicznego uczy m.in. świadomej aktywacji i relaksacji mięśni dna miednicy.
Rehabilitacja mięśni dna miednicy dla kobiet w ciąży
Ciąża i poród to czas ogromnego obciążenia dla mięśni dna miednicy. W ciąży pod wpływem hormonów więzadła stabilizujące kręgosłup i miednicę ulegają rozluźnieniu, a rosnące dziecko coraz bardziej spycha narządy wewnętrzne i obniża dno miednicy. Także mięśnie stabilizujące kręgosłup, m.in. mięsień poprzeczny brzucha, ulegają osłabieniu. Rehabilitacja mięśni dna miednicy u kobiet w ciąży ma na celu ich usprawnienie – wzmocnienie, ale nie napięcie. Aby mięśnie właściwie spełniały swoją funkcję, muszą być elastyczne (ani osłabione ani zbyt napięte) i zdolne do relaksacji. Nadmierne napięcie mięśni dna miednicy może wręcz utrudnić poród, a także być przyczyną innych dolegliwości.
Właściwa rehabilitacja mięśni dna miednicy w ciąży powinna składać się z ćwiczeń indywidualnie dobranych przez fizjoterapeutkę uroginekologiczną i zawierać następujące elementy:
- Budowanie świadomości własnych mięśni dna miednicy,
- Korygowanie postawy ciała, nauka dobrych nawyków dnia codziennego, dotyczących m.in wstawania z łóżka, wypróżniania,
- Ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia mobilizujące dno miednicy – dla lepszej ruchomości i rozluźnienia,
- Ćwiczenia relaksacyjne mięśni dna miednicy – odpowiednie ukrwienie i rozciągliwość mięśni dna miednicy jest niezwykle istotna w trakcie II fazy porodu,
- Ogólne ćwiczenia rozluźniające i wzmacniające,
- Po 36 tygodniu ciąży fizjoterapeutka uroginekologiczna pomoże uelastycznić tkanki krocza i przygotować się do porodu.
Osteopata ginekologiczny normalizuje napięcia w obrębie całej miednicy, koryguje napięcia w przeponie. Ponadto osteopata wyrówna ciśnienia w jamach ciała, co stwarza lepsze warunki do pracy dla mięśni dna miednicy.
Rehabilitacja mięśni dna miednicy po ciąży
Około 6 tygodni po porodzie zalecana jest wizyta u fizjoterapeutki uroginekologicznej, która
- oceni stan mięśni dna miednicy (ich siłę, ewentualne dysfunkcje),
- zbada powłoki brzuszne (m.in. pod kątem ewentualnej rehabilitacji rozejścia mięśnia prostego brzucha),
- oceni ogólne napięcie mięśniowe, postawę ciała,
- w przypadku blizn po nacięciu krocza lub cesarskim cięciu – rehabilitacja blizny będzie obejmowała jej mobilizację, aby wspomóc prawidłowy proces gojenia się,
- skoryguje ewentualne nieprawidłowe wzorce w kwestii podnoszenia się z łóżka, przystawiania dziecka do piersi,
- skoryguje ewentualne nieprawidłowe wzorce oddechowe. Niezwykle ważne w rehabilitacji mięśni dna miednicy jest oddychanie przeponą – tzw. oddychanie dolnożebrowe, podczas którego unoszą się dolne żebra i klatka piersiowa. Oddychanie dołem brzucha i wypychanie go do przodu jest nieprawidłowym wzorcem oddechowym.
Rehabilitacja mięśni dna miednicy a seks
Dysfunkcje w obrębie dna miednicy negatywnie wpływają na funkcje seksualne, czego efektem może być np. ból podczas stosunku (dyspareunia) czy zaburzenia czucia przy współżyciu. Fizjoterapia uroginekologiczna oraz osteopatia ginekologiczna oferują skuteczną pomoc w leczeniu tych dysfunkcji – zaznacza Radosław Dukaczewski D.O., osteopata z Centrum Osteopatii Osteoklinika (Warszawa).
Rehabilitacja mięśni dna miednicy – nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu to dość częsta przypadłość u kobiet. Wysiłkowe nietrzymanie moczu (np. podczas kaszlu, wysiłku fizycznego, dźwigania) dotyka często kobiety po ciąży, ale nie tylko. W tym przypadku powodem mogą być osłabione mięśnie dna miednicy. Niejednokrotnie jednak, problemy z nietrzymaniem moczu wynikają ze zbyt napiętych mięśni dna miednicy – napięte mięśnie nie pozwalają na prawidłowe domknięcie i nie generują odpowiedniego skurczu. W każdym wypadku, należy zgłosić się do specjalisty w celu właściwej diagnozy, dobrania odpowiednich ćwiczeń i przeprowadzenia terapii manualnej.
Rehabilitacja mięśni dna miednicy w Centrum Osteopatii Osteoklinika w Warszawie:
Zuzanna Wolska fizjoterapia uroginekologiczna
Radosław Dukaczewski D.O. osteopatia ginekologiczna
Anna Gil D.O. osteopatia ginekologiczna